Ik ben een onderwijskundige, maar ik zeg dat eigenlijk nooit meer als iemand vraagt wat ik doe. Meestal zeg ik ‘instructieontwerper’, maar ik merk dat dat vaak ook meer vragen oproept dan dat het duidelijkheid geeft.
Als ik vertel dat ik onderwijskundige ben dan denken veel mensen dat ik voor de klas sta. Als ik dan uitleg dat ik adviseer over opleidingstrajecten en instructiematerialen ontwerp, dan vragen ze zich altijd af of dat wel mogelijk is zonder kennis te hebben van de inhoud.
Mocht jij je dat ook afvragen, het antwoord is: ja, dat is zeker mogelijk. Het is zelfs een voordeel omdat je dan beter kunt beoordelen of iets duidelijk is uitgelegd of dat er nog informatie ontbreekt voor de doelgroep.
In plaats van ALLE informatie te vertellen die verteld kan worden, iets dat vaak wordt gedaan door inhoudsdeskundigen, vertel je alleen datgene wat nodig is.
Wat is het probleem?
Om te bepalen welke informatie nodig is, bepaal je eerst wat het eigenlijke opleidingsvraagstuk is. Soms is er niet eens een opleidingsprobleem, maar is er bijvoorbeeld een communicatieprobleem, of is de software waarmee gewerkt moet worden niet goed afgestemd op het werk dat moet gebeuren.
Inhoud bepalen
Als er wél sprake is van een opleidingsprobleem, stelt de onderwijskundige vast welke opleidingsbehoefte er is en wat de bijbehorende leerdoelen zijn. Aan de hand daarvan wordt aan inhoudsdeskundigen om inhoud gevraagd. De inhoudsdeskundige heeft het overzicht over (een deel van) het vakgebied en kan aangeven welke onderwerpen belangrijk zijn en wat de onderlinge samenhang is. Ook levert de inhoudsdeskundige de inhoud aan, bijvoorbeeld door middel van interviews, maar ook door bestaande content aan te leveren zoals handleidingen, trainingsmateriaal, boeken, artikelen of video’s. De onderwijskundige zorgt ervoor dat hieruit de juiste informatie wordt gefilterd om per leerdoel de benodigde uitleg, voorbeelden en opdrachten te maken.
Volgorde en vorm
De content moet in de juiste volgorde worden gezet en in de juiste mediavorm worden aangeboden, zoals tekst, audio, afbeelding, animatie of video. Ook de opbouw van een tekst, presentatie of video moet zorgvuldig worden bepaald. Begin je bijvoorbeeld met ‘wat is het?’, ‘Waarom is het belangrijk?’ en ‘Hoe kun je ermee werken?’ Of laat je eerst zien welke functie iets heeft en leg je dan pas de verschillende eigenschappen en mogelijkheden uit? Het zijn allemaal zaken waar een onderwijskundige op let.
Onderwijskundige
Hoewel je als onderwijskundige eigenlijk nooit een echte specialist wordt, leer wel je heel veel over het vakgebied van de leermaterialen, opleiding of training die je ontwikkelt. En zo kom je veel te weten over allerlei verschillende vakgebieden. Je moet dus in elk geval nieuwsgierig en leergierig zijn, iets dat heel goed past bij multipotentialites 🙂
Daarnaast is het belangrijk dat je een goede analyse kunt maken: welke informatie is er, wat is nodig en hoe kom ik aan die informatie? Ook moet je ervoor zorgen dat inhoudsdeskundigen het onderling eens zijn over de inhoud.
Een onderwijskundige heeft dus een totaal andere rol dan een inhoudsdeskundige. Ik hoop dat dat een beetje duidelijker is geworden via dit blog.